Priodasau cyfunrywiol a dyfodol yr Eglwys Anglicanaidd

Mae John Sentamu, archesgob Efrog, wedi gwneud datganiad hirfaith a gofalus yn esbonio'i safbwynt ynghylch priodasau cyfunrywiol. Rwy'n dweud gofalus, ond beth sydd wedi digwydd mewn gwirionedd yw ei fod wedi arddangos yr un hen ragfarnau diflas ond wedi ceisio'u cyfiawnhau mewn ffyrdd mwy deallus. Nid yw wedi llwyddo, wrth reswm, oherwydd nid yw hynny'n bosibl. Rhagfarn yw rhagfarn, ac erys y ffaith nad oes unrhyw ddadl resymegol o gwbl yn erbyn caniatáu'r un hawliau i gyplau cyfunrywiol ag y mae pawb arall yn eu mwynhau'n barod. Nid fy mwriad yma yw ymateb i'w ddadleuon, gan fy mod eisoes wedi gwneud rhywbeth digon tebyg yn achos Keith O'Brien. Yn hytrach, rwy'n edrych ar y geiriau fel arwydd o'r hyn sydd i ddod yn natblygiad yr eglwys Anglicanaidd.

Sentamu yw archesgob Efrog, sy'n golygu mai Rowan Williams yn unig sy'n uwch nag ef yn yr eglwys. Yn wir, Sentamu yw'r ffefryn i olynu Williams pan ddaw cyfnod hwnnw fel archesgob Caergaint i ben ar ddiwedd y flwyddyn. Mae'n debyg bod Sentamu'n awyddus iawn i gael y swydd honno. Gallwn dybio felly bod y datganiad yma'n gam strategol yn ogystal ag amlinelliad o'i wir safbwyntiau. Hynny yw, mae esgobion yr eglwys yn gyffredinol wedi caledu yn eu rhagfarn er gwaethaf pob ymdrech gan Rowan Williams ac felly mae Sentamu'n credu bydd yr erthygl yma'n eu plesio. Ffactor arwyddocaol yn hynny o beth yw bod dylanwad esgobion Affricanaidd (sy'n tueddu i fod yn eithriadol o ffiaidd yn eu casineb tuag at hoywon) wedi cynyddu.

Dyma'r mater sydd am ddiffinio cyfnod nesaf yr eglwys. Os mai Sentamu fydd yn fuddugol, bydd hynny'n cadarnhau bod yr eglwys wedi cymryd cam mawr i'r dde adweithiol. Gall hynny sbarduno ei chwymp, felly mewn ffordd mae modd croesawu'r peth. Os yw'r eglwys yn gosod ei hun ar ochr anghywir hanes a'n gwneud ei hun yn amherthnasol fel hyn (wrth i weddill y byd brysur sylweddoli bod hoywon yn bobl normal), bydd hynny'n cyflymu proses sydd wedi bod ar waith ers degawdau eisoes. Hynny yw, bydd yr aelodau call a synhwyrol hynny sy'n weddill yn troi'u cefnau ar yr eglwys yn gyfan gwbl gan adael i'r eithafwyr gael eu hwyl. Mae pob sect yn troi'n eithafol fel hyn cyn marw allan. Bydd yn hwyl gwylio.