Y gorchudd islamaidd

Am sawl rheswm, mae'r gorchudd islamaidd - boed y bwrca neu nicáb - yn wrthun i mi. Mae'r syniad sy'n ei gyfiawnhau yn sarhad ar ddynion a menywod gyda'i gilydd: mae'n rhoi'r bai am unrhyw drosedd rywiol ar y fenyw ei hun ar yr un llaw, gan awgrymu ar y llaw arall mai'r cyfan yw dynion yw bwystfilod nwydus di-feddwl, sy'n methu helpu'u hunain os digwydd iddynt gael cipolwg o wallt neu wddf. Mae un dilledyn di-siâp, hyll a gormesol yn dweud cyfrolau am natur canol-oesol y grefydd sy'n ei arddel, a'r agwedd gyntefig ac anaeddfed tuag at ryw sy'n greiddiol iddi.

Mae hyn i gyd wedi arwain at gwestiwn anodd, sef a ddylid deddfu er mwyn gwahardd y gorchudd? Er enghtaifft, ers 2010 mae ei wisgo'n gyhoeddus yn Ffrainc yn anghyfreithlon (mae'r ddeddf yn cynnwys pethau fel balaclafas ac ati hefyd, ond nid oes amheuaeth mai'r stwff islamaidd yma oedd y prif darged). Er nad oes gennyf unrhyw beth caredig o gwbl i'w ddweud am y gorchudd, fodd bynnag, rwy'n ei chael yn anodd derbyn hawl gwladwriaeth i osod rheolau ar yr hyn sy'n briodol i unigolion preifat eu gwisgo.

Am ba bynnag reswm, y gwir yw bod llawer o fenywod yn dewis gwisgo'r pethau yma. Yn wir, i lawer mae wedi dod yn rhyw fath o symbol ffeminyddol. Am wn i, mae gan hynny rywbeth i'w wneud â'r ffaith bod y gorchudd mor weladwy, ac felly'n symbol amlwg o'r modd y mae'r fenyw'n arddangos ei hunaniaeth yn falch. Yn bersonol, y cyfan a welaf yw benyw sy'n teimlo bod rhaid iddi guddio'i gwar rhag ofn i bob dyn presennol neidio arni yn y fan a'r lle. Ond dyna ni; beth bynnag eu rhesymau, ni welaf i mai lle'r wladwriaeth yw mynnu feto ar gynnwys eu cypyrddau dillad.

Mae'n werth darllen ysgrif arwyddocaol yr ardderchog Kenan Malik ar y pwnc dyrys yma. Dyfynnaf ddarn arbennig o allweddol:

If women are forced to do something against their will, the law already protects them in democratic countries. But what evidence exists, suggests that in Europe most burqa-clad women do not act from a sense of compulsion. According to the DCRI report in France, the majority of women wearing the burqa do so voluntarily, largely as an expression of identity and as an act of provocation. A second French report by the information authority, the SGDI, came to similar conclusions. Burqa wearers, it suggested, sought to ‘provoke society, or one’s family’, and saw it as a ‘badge of militancy’, and of ‘Salafist origins’. The burqa ban will only deepen the sense of alienation out which the desire for such provocation emerges.

The burqa is a symbol of the oppression of women, not its cause. If legislators really want to help Muslim women, they could begin not by banning the burqa, but by challenging the policies and processes that marginalize migrant communities: on the one hand, the racism, social discrimination and police harassment that all too often disfigure migrant lives, and, on the other, the multicultural policies that treat minorities as members of ethnic groups rather than as citizens. Both help sideline migrant communities, aid the standing of conservative ‘community leaders’ and make life more difficult for women and other disadvantaged groups within those communities.

Mae pwynt Malik mai symbol yw'r gorchudd yn eithriadol o bwysig. Os oes pwysau diwylliannol ar fenywod islamaidd i orchuddio'u cyrff rhag lygaid crwydrol pob dyn, dylid herio'r diwylliant hwnnw ar bob cyfrif. Y diwylliant ei hun yw'r broblem; symptom yn unig yw'r gorchudd.

Wrth gwrs, o bryd i'w gilydd mae yna resymau ymarferol i orfodi gwisgwyr y gorchudd i dddangos eu gwynebau. Ar rai achlysuron, mae'n ofynnol i ni brofi pwy yr ydym, er enghraifft cyn hedfan ar awyren neu wrth wneud cais am drwydded yrru. Nid oes rheswm dilys o gwbl i eithrio mwslemiaid gorchuddedig rhag y gofyniad yma. Bu mater perthnasol yn y newyddion yn ddiweddar hefyd, wrth i Sawdi Arabia adael i ddwy fenyw eu cynrychioli yn y gemau Olympaidd am y tro cyntaf (sy'n gam digon arwyddocaol ynddo'i hun, er mor ymddangosiadol bitw). Bu cryn ffwdan yn achos un o'r rhain, sef Wodjan Shahrkhani, 16 oed, a oedd am gystadlu yn y jiwdo. Roedd awdurdodau'r gemau Olympaidd yn anfodlon iddi gystadlu tra'n gwisgo'r hijab traddodiadol, am resymau diogelwch, ond mae'n debyg iddynt lwyddo i ganfod cyfaddawd cymharol gall i gadw pawb yn hapus. Fe allodd gymryd rhan yn y diwedd o leiaf, er iddi golli ei gornest o fewn 82 eiliad.

Rwy'n credu mai neges hyn oll yw bod angen ystyried pob achos yn unigol. Os oes rhaid, fel arfer mae modd dod i ryw fath o ddealltwriaeth. Mae dadleuon cryfion iawn o blaid cael gwared ar yr holl lol (darllener Maryam Namazie, er enghtaifft), ond er fy mod yn cyfaddef bod gwaharddiad llwyr yn syniad atyniadol weithiau, fy marn yw na fyddai'r fath beth yn foesol, yn ymarferol na'n gynhyrchiol. Yn ddelfrydol, wrth gwrs, byddai pawb yn ystyried y fath ddilledyn yn gwbl hurt, ond y gwir yw ei bod yn anodd cyfiawnhau deddfu ym maes ffasiwn.