Mwy nag un islam

Rwy'n credu bod yr erthygl hon gan Sam Harris am Malala Yousafzai, a'r ymateb blin hwn gan Murtaza Hussain, yn amlygu ffaith sy'n cymlethu'r ddadl am islam (ac unrhyw grefydd arall o ran hynny): mae yna lawer iawn o wahanol islamau, yn union yn yr un modd ag y mae llawer iawn mwy nag un wedd ar gristnogaeth

Y geiriau hyn gan Harris yw asgwrn y gynnen, mae'n debyg:

Given the requisite beliefs…. an entire culture will support such evil. Malala is the best thing to come out of the Muslim world in a thousand years. She is an extraordinarily brave and eloquent girl who is doing what millions of Muslim men and women are too terrified to do—stand up to the misogyny of traditional Islam.

Ateb Hussain yw dyfynnu geiriau Malala:

“The Taliban think we are not Muslims, but we are. We believe in God more than they do, and we trust him to protect us…..I’m still following my own culture, Pashtun culture….Islam says that it is not only each child’s right to get education, rather it is their duty and responsibility.”

Cyn dweud hyn:

Besides their own unique brands of extremist myopia (one formed in Ivy League universities, another in the illiterate villages of a war-torn country) what Harris and the Taliban also have in common are that neither considers Malala to be a genuine Muslim. Without even the pretense of substantiating his argument, Harris claims that criminals such as al-Qaida and Al Shabab – universally denounced among religious authorities in the Muslim world – have “have as good a claim as any to being impeccable Muslims.”

Er bod Hussain yn iawn i gyhuddo Harris o baentio â brwsh rhy drwchus, mae'r darn olaf yna'n ddwl braidd. Nid yw'n gwneud unrhyw ymdrech i egluro beth yn union sy'n bod gyda'r rhan yna o ddadl Harris. Mae gan yr eithafwyr lawn cystal hawl i'r label "mwslemiaid go iawn" ag unrhyw garfan eraill o fewn islam. Fersiwn o'r "No True Scotsman" fallacy yw gwadu hynny. Wrth gyhuddo Harris o gyfyngu ei ddiffiniad o "islam" i olygu'r eithafwyr yn unig, mae Hussain ei hun yn euog o'r gwrthwyneb, sef ei diffinio i olygu'r fersiwn gymhedrol yn unig.

Mae yna lawer iawn o eiriau yn y Coran a'r hadithau. Mae mwslemiaid rhyddfrydol, ceidwadol a ffwndamentalaidd i gyd yn cefnogi'u safbwyntiau â dyfyniadau dethol o'r ysgrythur. Nid yw'n bosibl dweud bod un dehongliad yn gywirach na'r gweddill (wrth gwrs, yr unig ateb call yw ymwrthod ag unrhyw gredoau sydd wedi'u seilio ar ddim mwy na geiriau a ysgrifennwyd bron i 1,400 o flynyddoedd yn ôl).

Mae Malala'n arwres, ac mae'n bwysig ei chefnogi yn ei hymgyrch yn erbyn yr eithafwyr o fewn ei chrefydd. Mae'n deg atgoffa ein hunain hefyd ei bod hithau'n fwslem o argyhoeddiad, ac nid oes gwaharddiad ar addysg i ferched yn y diwylliant y mae hi'n uniaethu ag ef (am y rheswm yna, mae Harris yn anghywir i gyfystyru islamiaeth ffwndamentalaidd ac "islam draddodiadol", gan fod fersiwn Malala'n berffaith draddodiadol hefyd). Y brif broblem â darn Harris yw nad yw portreadu ei brwydr fel "Malala vs Islam" yn debygol o fod yn ddefnyddiol iawn. Ar y llaw arall, camsyniad peryglus yw tybio mai eithriadau prin yw'r eithafwyr o fewn islam; dyna'n union pam mae safiad Malala mor ddewr. Erys y ffaith bod mwy o ymosodiadau ar hawliau sifil yn cael eu cyflawni heddiw yn enw islam nag yn enw unrhyw syniadaeth arall ar y blaned.